Zou het niet geweldig zijn als we ons volledige potentieel waar konden maken en de persoon worden waarvan we diep van binnen weten dat we zo geweest hadden kunnen zijn? Als we maar niet gevormd en gekneed waren geweest door zoveel externe stemmen die ons vertelden wat we moesten en konden doen, wat we vooral niet mochten doen, wat we moesten vrezen en waaraan we moesten gehoorzamen. Als we maar in staat geweest zouden zijn om die onschuldige nieuwsgierigheid en verbeelding van onze vroege kindertijd vast te houden, toen alles nog een avontuur was en nieuw, en leren net zo natuurlijk was als ademhalen. Als we maar ons eigen verhaal hadden kunnen maken, in plaats van een verhaal te leven dat is opgebouwd uit duizenden geleende stukjes. Het Maken van een Parelsnoer is een manier om onze weg terug te vinden naar dat oorspronkelijke verhaal – het verhaal dat we nooit af hebben kunnen maken maar wat we nog steeds, diep van binnen, zo graag zouden leven.

De Herkomst van Deze Aanpak

De ideeën achter de ‘parelsnoer’ aanpak werden mij aangeleerd door mijn overleden echtgenote Michal. Zij was een buitengewoon persoon, genezer, psycholoog en wijze vrouw. Haar levenswerk was mensen helpen hun volle potentieel waar te maken. Zij geloofde dat de meeste mensen vast blijven zitten in een verhaal dat niet het hunne is, maar een samenraapsel van alles dat we overnemen van andere mensen in de tijd dat we opgroeien tot volwassenen: angsten, zorgen, hoop, verwachtingen, overtuigingen, aannames … Al deze ‘geleende’ stukjes verhaal stapelen zich op tot ze ons eigen authentieke verhaal bedekken – het verhaal dat we voor onszelf gekozen zouden hebben als we niet het contact waren kwijtgeraakt met datgene wat we eigenlijk bedoeld waren te worden.

Michal’s werk draaide om twee centrale processen die mensen moesten doorlopen om hun eigen verhaal terug te vinden. Een daarvan is het proces van het ‘afpellen’ van de lagen van de ons opgelegde verhalen – het afwerpen van de emotionele en mentale baggage die anderen ons op de schouders legden maar die we niet meer willen dragen. Hoe meer van dit materiaal we los kunnen laten, hoe meer we in staat zijn af te stemmen op ons werkelijke wezen – onze authentieke kern – die kleine stem van binnen dat nog de onschuld bevat en de belofte waarmee we deze wereld binnenkwamen. Ik zal later in deze serie nog over dit proces schrijven, onder de kop Emotionele en Spirituele Intelligentie.

Het tweede proces is het werk van het construeren van ons gewenste verhaal – het verhaal dat wij willen leven. Dat is een verhaal over waar wij van houden, wat we graag doen, wat ons in de ‘flow’ brengt en wat ons een gevoel geeft van zingeving en vervulling. Het is een proces van het vinden van fragmenten van dat verhaal in ons verleden – momenten dat we het bijna leefden, of voelden dat we er dichtbij kwamen – om die momenten vervolgens to gebruiken om het onderliggende verhaal terug te vinden en door te trekken naar de toekomst. Dat proces met 7 stappen is het onderwerp van deze en de volgende afleveringen van deze serie.

Michal’s lessen hebben een enorme invloed gehad op mijn leven. Vanaf het moment dat ik haar ontmoette, gedurende de tijd dat ik met haar getrouwd was, en in de jaren na haar overlijden, heb ik steeds haar dubbele aanpak om mijn eigen potentieel te vinden gevolgd, en geprobeerd daarnaar te leven zoveel ik kon. Het heeft me tot vreemde en wonderbaarlijke ontdekkingen en avonturen geleid. Het bracht me naar de andere kant van de wereld, van Nederland naar Australië. Het hielp me een boel overtollige bagage af te werpen. Het hielp me in te zien dat het meeste dat ik tegenwoordig doe en beoefen ik eigenlijk altijd al had willen doen, maar dat ik dat verlangen verborgen hield onder lagen van aangeleerde verhalen die me deden geloven dat het beter was mijn dromen op te geven. Terwijl ik meer van mezelf ontdekte, mijn passie en zingeving, probeerde ik een hele reeks beroepen, van bijzonder technisch – het ontwerpen van IT systemen – tot bijzonder menselijk – mensen onderwijzen in het verbeteren van hun persoonlijke en inter-persoonlijke vaardigheden. Ik ben een leraar geweest, onderzoeker, software ontwikkelaar, consultant, manager, trainer/coach en spreker. Tegelijkertijd was ik ook een vader, echtgenoot, vriend en zelfs – niet met opzet, maar gewoon omdat het leven nooit zonder conflicten is – van tijd tot tijd een tegenstander.

Terugkijkend kan ik zien hoe al die verschillende ervaringen deel uitmaakten van het ontdekken van wat mijn ware pad zou moeten zijn. Elke ervaring was tegelijkertijd ook een experiment: een test om te zien hoe die specifieke situatie aan zou voelen, wat het me zou opleveren of zou kosten, en wat het me zou leren over mezelf. Op die manier bekeken was geen van die ervaringen ooit een mislukking of een tijdverspilling. Ze waren allemaal een noodzakelijk deel van het leerproces. Zelfs (of moet ik zeggen: vooral) de banen waar ik een hekel aan had, de mensen waar ik mee botste en de plaatsen waar ik niet kon aarden gaven me inzicht in mijn eigen authentieke kern en hielpen me zo mijn toekomstig pad aan te scherpen.

Ik zou zo graag zien dat iedereen het leven op deze manier kon aanschouwen. Als een avontuur waarin iedere nieuwe ervaring een leermoment is. Een avontuur waarin we tegelijkertijd de hoofdpersoon en de schrijver kunnen zijn. Een reis die zowel het pad zelf is als de manier om een beter pad te vinden. Dat is de essentie van het parelsnoer.

En dus is het nu tijd om de stappen van dit proces uit te leggen.

Stap 1: Het verzamelen van de parels

Ga comfortabel zitten, ontspan, sluit de ogen en haal een paar keer diep adem.

Stel ons leven voor als een verzameling van ervaringen die zich uitstrekken vanaf het heden terug tot aan onze allereerste herinneringen. Elke herinnering is een kleine tijdcapsule met daarin informatie over de plaats, de situatie, wat er precies gebeurde, wat we deden, wat we zeiden, en – en dat is het belangrijkst – hoe we ons op dat moment voelden. Meestal zullen we ontdekken dat voor de meeste van onze herinneringen dat wat we voelden veel beter is vastgelegd dan veel van de feiten daaromheen. Vooral als we een bepaald niveau van emotioneel bewustzijn hebben bereikt (en ik beloof dat daar nog uitgebreid op terug zal komen in toekomstige afleveringen) kan het gevoel van dat moment de sleutel zijn om die herinnering verder te ontsluiten, en daarmee informatie terug te vinden waarvan we dachten dat die voorgoed verloren was gegaan.

Ik liep een keer een snoepwinkel binnen en werd onmiddellijk overvallen door een gevoel van angst en misselijkheid, alsof er iets vreselijks stond te gebeuren. Ik wist niet hoe snel ik weer buiten moest komen. Buiten, in de frisse lucht, kalmeerde ik genoeg om me af te vragen wat er in hemelsnaam daarbinnen was gebeurd. Wat was het dat zo’n sterke reactie veroorzaakte? Ik moest het weten dus ik vermande me, haalde een paar keer diep adem om mijn nog steeds enigszins op scherp staande zenuwstelsel tot bedaren te brengen, en stapte terug naar binnen. Met het openen van de deur merkte ik een vreemde geur op, een mengsel van zout en zoet, met een ondertoon van anijs. Als ik me op die geur concentreerde kon ik de paniek van binnen weer aan voelen wakkeren. Maar omdat ik daar nu op bedacht was kon ik het voldoende onder controle houden zodat het me niet compleet kon overweldigen. In plaats van ervoor te vluchten ging ik nu die paniek tegemoet, mezelf concentrerend op de vraag wat nu precies deze geur zo bedreigend voor me maakte. En ineens was daar een scene uit mijn kindertijd – iets dat ik compleet was vergeten, of dacht te zijn vergeten – die vanuit het niets me plotseling haarscherp voor de geest stond.

Ik was 6 of 7 jaar oud en stond op het punt aan mijn amandelen geopereerd te worden – iets dat in die tijd iets te gretig op kinderen werd toegepast, als je het mij vraagt. De verdoving die gebruikt werd was een soort slaapgas, toegediend via een kapje dat over mijn neus en mond gehouden werd. Ik weet nog dat de zuster zei dat het allemaal OK was, en ik me nergens zorgen over hoefde te maken. Ik zou snel in slaap vallen en nergens iets van voelen. En als ik dan weer wakker werd zou alles alweer lang voorbij zijn. Maar wat ik onderging was die vreemde sterke geur die mijn neus en mond met grote snelheid binnendrong. Ik kon voelen hoe het mijn longen binnenstroomde. Tegelijkertijd zag ik vreemde zwarte ronddraaiende figuren, als een soort propellors, naar mij toe snellen alsof ze me elk moment konden versnipperen. Ik voelde mezelf door de stoel heen zakken en steeds sneller naar beneden vallen, de lege ruimte in. Ik probeerde nog me ergens aan vast te klampen maar er was nergens houvast. Terwijl ik viel werd mijn gezichtsveld steeds nauwer, tot er alleen nog een lange, smalle tunnel van licht overbleef, met daarin die zwarte vormen die me nog steeds probeerden in te halen. Vlak voordat ik het bewustzijn verloor – en ik herinner me dat nog goed – werd het me ineens duidelijk dat ik op het punt stond dood te gaan en dat ik nooit meer wakker zou worden. En toen werd alles zwart…

Toen ik me dit eenmaal herinnerde was het allemaal vrij duidelijk. Niet alleen leek die geur in de snoepwinkel precies op hoe dat slaapgas had geroken, maar de lange donkere winkel moet ook een herinnering aan die tunnel hebben losgemaakt waar ik inviel vlak voor ik het bewustzijn verloor. Wat me fascineerde was hoe de geur niet alleen het gevoel had opgeroepen van dat moment, maar daarmee tevens een tot dan toe compleet vergeten traumatische ervaring uit mijn jeugd in alle details terug tot leven had gebracht. En niet alleen dat moment zelf, maar ook wat eraan vooraf ging en de nogal pijnlijke en traumatische herstelperiode die erop volgde. Het was alsof die geur de sleutel was tot een brandkast die ik zorgvuldig had afgesloten en verborgen.

Het terugvinden van die herinneringen was op zich interessant. Maar nog veel interessanter was wat ik kon leren van het bestuderen ervan. Het verklaarde bijvoorbeeld waarom ik mensen in witte laboratorium jassen maar moeilijk te vertrouwen vind. Of waarom ik zo’n hekel heb aan die lange, duistere gangen in zoveel kantoorgebouwen. Het herbeleven van die momenten, maar dan met het perspectief van een volwassene, leerde me veel over mezelf en heeft me geholpen een aantal lang gekoesterde overtuigingen en aannames bij te stellen over mezelf en mijn plaats in deze wereld.

Aanschouw die verzameling van herinnerde ervaringen en stel ze voor als kleine balletjes, niet veel groter dan een kraal. In die verzameling zullen sommige balletjes donker zijn, of dof, maar er zullen er ook zijn die stralen en schitteren, als glanzende parels. De doffe, donkere balletjes zijn herinneringen aan negatieve of saaie momenten, ervaringen waarin we niet geïnspireerd waren of betrokken, en misschien wel leden onder stress, angst of pijn. Als we die doffe en donkere momenten negeren kunnen we de stralende momenten gaan verzamelen; dat zijn onze beste ervaringen: de momenten dat we vol energie waren, in de ‘flow’, geïnspireerd en gelukkig. Sommige zullen klein zijn, en bijna vergeten, anderen juist weer groot en stralend als nieuw. Dat doet er op dit moment niet toe. Wat ertoe doet is dat we de stralende, glanzende parels gaan scheiden van de doffe, donkere kralen, zodat we ze verder kunnen bekijken en onderzoeken.

– wordt vervolgd –